مقدمه
امروزه بهدلیل افزایش پتانسیل ژنتیکی دامها، پیشرفت سیستمهای تغذیهای و تغییر احتیاجات دامها، استفاده از مواد متراکم (کنسانتره) بهعنوان بخشی از جیره جهت تأمین احتیاجات مواد مغذی بیش از پیش اهمیت یافته است. بخش کنسانتره جیرهها به دو شیوه سنتی و صنعتی قابل تولید میباشند. در روش سنتی دامداران با خرید نهادههای اولیه مثل منابع تأمینکننده انرژی، پروتئین، موادمعدنی و ویتامینی و افزودنیها اقدام به ساخت کنسانتره مورد نیاز خود میکنند. در این روش به دلیل درجه خلوص مختلف مواد، خطاهای فرمولاسیون، توزین، میکس و نیز اشتباهات کارگری همواره احتمال نوسانات قابل توجه در ترکیب کنسانترههای تولیدی وجود دارد. بهطوریکه میزان انحراف از تأمین ریزمغذیها نسبت به سایر مواد مغذی بهمراتب بیشتر خواهد بود. به هر حال چنین خطاهایی بر روی تولید، سلامت دام و نهایتاً میزان بهرهوری اثرات قابلتوجهی خواهد داشت. در شیوه صنعتی کنسانتره به طور کامل در کارخانجات تولید خوراک دام تولید میشود اما امروزه بهدلیل مشکلات در حین تولید و کیفیت نامناسب محصولات با عدم رضایت و اعتماد دامداران مواجه شده است، لذا بیشتر دامداران کنسانتره مورد نیاز خود را به شیوه پیشین تهیه میکنند. همانگونه که اشاره شد، استفاده از روش سنتی در تولید کنسانتره خالی از اشکال نیست. گروه بینالمللی کاسپین دانه در راستای حل مشکل و با بهرهمندی از یافتههای علمی روز دنیا در قالب گروه تحقیق و توسعه متخصص (فرمولاسیون محصولات)، آزمایشگاههای مجهز و پیشرفته (آزمایشات کنترل کیفی، تعیین درجه خلوص و آنالیز مواد مغذی مواد اولیه خوراکی) و سیستمها و تکنولوژیهای پیشرفته توزین و میکس خوراک (به حداقل رساندن خطاهای انسانی) اقدام به ابداع و تولید انواع پیش مخلوط کنسانتره تا سنجه 50 درصد نموده است. این محصولات مطابق احتیاجات دام بسته به نوع، پتانسیل ژنتیکی و شرایط فیزیولوژیک دام فرموله شدهاند. پیشمخلوطهای کنسانتره در کلیه گاوداریها، کارخانجات و کارگاههای تولید خوراک دام قابل استفاده است و نیازی به وزنکشی دقیق و استفاده از سایر دستگاههای پیشرفته نظیر میکرومیکسر ندارد.
پیش مخلوط استاندارد
یک جیره مناسب بایستی حاوی مقادیر استاندارد و یکنواختی از هر یک از اقلام خوراکی باشد. استفاده از مواد مغذی در غلظتهای بالاتر و یا پایینتر از حد استاندارد و با توزیع نامناسب در جیره میتواند دام را با کمبود مواد و یا مسمومیت مواجه سازد.
ساخت پیشمخلوطها این امکان را فراهم میسازد که مواد کم مقدار جیره به صورتی مطمئن و کاملاً یکنواخت در کل خوراک توزیع گردند. استفاده از ویتامینها، مواد معدنی، آنتیبیوتیکها، بافرها و طعمدهندهها در قالب پیشمخلوطهای کنسانتره در جیرهها مشکلات دامداران را به حداقل میرساند. تولید پیشمخلوط با کیفیت و استاندارد مستلزم توجه دقیق به فرمولاسیون، انتخاب رقیقکنندهها و کریرها (مواد حامل)، کنترل گرد و غبار، نوع میکسر، ترتیب اضافه کردن مواد اولیه، مدت زمان میکس، تخلیه کامل میکسر و بسته بندی و نگهداری محصول بر اساس آخرین استانداردهای روز دنیا است.