- تعادل مناسب ریزمغذی ها، اسید های آمینه ضروری و الکترولیت ها
- کاهش تنش های تغذیه ای
- بهبود اقتصادی شاخص تولید
- اولین دارنده گواهینامه استاندارد ملی ایران جهت تولید انواع کنسانتره خوراک طیور
- اولین دارنده گواهی رتبه A تولید خوراک طیور از سازمان دامپزشکی کشور
- اولین دارنده کد مجوز صادرات محصولات (IR) سازمان دامپزشکی کشور
مقدمه
صنعت پرورش جوجه گوشتی صنعتی پویا و پیوسته در حال تغییر است و علم تغذیه طیور از این امر مستثنی نیست. اصلاحات ژنتیکی جوجه های گوشتی طی دو دهه اخیر موجب افزایش سرعت رشد و کاهش طول دوره پرورش شده است، بکار گیری استراتژی های دقیق و صحیح تغذیه ای همگام با این اصلاحات نقش مهمی در ابراز پتانسیل ژنتیکی، بهبود عملکرد پرندگان و افزایش بهره وری واحدهای پرورشی ایفا می کند.
کنسانتره چند مرحله ای، افزایش بهره وری با بهبود الگوی رشد
مناسب ترین جیره غذایی برای جوجه های گوشتی جیره ای است که علاوه بر تأمین دقیق احتیاجات بدن به مواد مغذی همگام با ماهیت متغیر نیازهای دوره های مختلف پرورش و رشد به کاهش هزینه های تغذیه ای و مدیریت اقتصادی بیانجامد.
همانطور که در جداول خصوصیات تغذیه ای جوجه های گوشتی نژاد راس (2014) مشاهده می شود، احتیاجات تغذیه ای برای جوجه های گوشتی با وزن های هدف مختلف، متفاوت است:
احتیاجات جوجه های گوشتی با وزن زنده کمتر از 1/6کیلوگرم
احتیاجات جوجه های گوشتی با وزن زنده 1/7 تا 2/4 کیلوگرم
احتیاجات جوجه های گوشتی با وزن زنده 2/5 تا 3 کیلوگرم
احتیاجات جوجه های گوشتی با وزن زنده 3/1 تا 3/5 کیلوگرم
احتیاجات جوجه های گوشتی با وزن زنده 3/6 تا 4 کیلوگرم
وزن های هدف مختلف، موجب ایجاد الگوهای رشد متفاوت در پرندگان می شوند بنابراین سطح احتیاجات بدن به مواد مغذی، ویتامین ها و مواد معدنی با توجه به این الگوهای رشد، متفاوت است. سیستم تغذیه چند مرحله ای یکی از روش های دقیق مدیریت تغذیه جهت پوشش دادن احتیاجات پرندگان با الگوهای رشد مختلف است که با استفاده از آن از بروز کمبود یا بیش بود مواد مغذی جلوگیری می شود.
شکل1) منحنی رشد جوجه های گوشتی
اهمیت تغذیه چند مرحله ای
روش های مدیریتی نوین در پرورش جوجه گوشتی در جهت افزایش بازده و بهره وری می باشند. بنابراین استفاده از یک خوراک متعادل از لحاظ کلیه مواد مغذی یکی از عوامل مهم در دستیابی به حداکثر پتانسیل ژنتیکی جوجه و الگوی رشد مناسب و اقتصادی محسوب می شود که اثرات قابل توجهی بر بهره وری و بازده اقتصادی کل را تحت دارد.
عملکرد و بازدهی خوراک در جوجه های گوشتی ارتباط نزدیکی با الگوی رشد بدن دارد که تحت تأثیر اثرات متقابل پیچیده بین عواملی است که با فیزیولوژی پرنده، میزان مصرف خوراک و احتیاجات غذایی مورد نیاز جهت رشد و نگهداری و مقاومت در برابر بیماری ها ارتباط دارد. از اینرو مدیریت تغذیه تنها با یک مدل جیره کمبود یا بیش بود مواد مغذی در مراحل مختلف را برای پرنده به دنبال خواهد داشت. در الگوی تغذیه چند مرحله ای طراحی محصول به نحوی است که تأمین مواد مغذی و میزان مصرف خوراک متناسب با شرایط پرورش و وزن های هدف مختلف، متفاوت خواهد بود.
افزایش یکنواختی گله و بهبود کیفیت لاشه
در بهینه سازی برنامه های تغذیه ای و خوراک دهی، یکنواختی معیار مهمی از عملکرد گله محسوب می شود. یکنواختی در وزن بدن در زمان بارگیری گله برای کشتار تحت تأثیر اختلاف در ژنوتیپ، محیط و ترکیبات و شکل خوراک قرار می گیرد. در هر گله پرورشی، اختلافات ژنتیکی بین افراد گله وجود دارد که موجب مصرف نابرابر خوراک توسط پرندگان می گردد، این مسئله در جیره های دارای کمبود یا بیش بود کاهش یکنواختی را بدنبال خواهد داشت، الگوی تغذیه چند مرحله ای به دلیل محدود کردن مقادیر مازاد مواد مغذی به ویژه اسیدهای آمینه، یک استراتژی مهم برای کاهش چربی لاشه بدون افت عمکلرد پرنده است و با استفاده از این روش می توان به طور اقتصادی گوشت لخم بیشتری تولید نمود.
مزایای اقتصادی
پرورش موفقیت آمیز جوجه گوشتی به عوامل مختلفی همچون آشیانه، سیستم های غذا دهی، سیستم های آبخوری، کنترل بیماری ها و ... وابسته است. خوراک با کیفیت بالا از طریق تأمین کربوهیدرات ها، مواد معدنی، پروتئین ها و ویتامین ها از منابع مناسب و در مقادیر دقیق در هر سن، نقش مهمی در اتمام موفقیت آمیز هر دوره پرورشی دارد. احتیاجات جوجه های گوشتی به پروتئین ها و اسیدهای آمینه در طول زمان تغییر می یابد. تغذیه یک مرحله ای سبب می شود در روزهای مختلف دوره پرورش تعدادی از مواد مغذی بیش از مقدار مورد نیاز پرنده تأمین شود که علاوه بر کاهش بازدهی و افزایش اتلاف مواد مغذی، عاملی برای افزایش فشار متابولیکی وارد بر پرنده است. برآورد دقیق احتیاجات با هدف بهبود تعادل مواد مغذی جیره می تواند با تغذیه چند مرحله ای حاصل گردد. تغذیه چند مرحله ای می تواند با جلوگیری از تأمین بیش از حد نیاز برخی مواد مغذی، هزینه های تولید را کاهش دهد.
اثرات زیست محیطی
کاهش سطح آلاینده های محیطی مبحثی مهم برای توسعه پایدار در صنعت کشاورزی است. تجمع نیتروژن و فسفر اضافی از طریق مدفوع سلامت حیوان، انسان و بهداشت زمین و آب های سطحی را در معرض خطر قرار می دهد. دفع مواد مغذی به معنای اختلاف مقادیر بین میزان تامین شده از ماده مغذی در جیره و مقادیر ابقا شده در بدن می باشد. چندین استراتژی مهم قابل اجرا برای کاهش انتشار نیتروژن و فسفر در مدفوع وجود دارد. برای مثال کاهش دریافت این مواد از طریق خوراک، بهبود ضریب تبدیل خوراک، بهبود بازده تولید، کاهش انتشار آمونیاک و یا افزایش کیفیت پروتئین خوراک از طریق فرآوری آن. در تغذیه چند مرحله ای سطوح اسیدهای آمینه در مراحل مختلف دوره پرورش مدیریت می شود تا هزینه های مربوط به سطوح اضافی پروتئین و اسیدهای آمینه جیره کاهش یابد. با محدود شدن سطوح اضافی اسیدهای آمینه دفع نیتروژن کاهش خواهد یافت. در این سیستم با استفاده از معادلات رگرسیونی احتیاجات اسیدهای آمینه قابل هضم به عنوان تابعی از سن پرنده بیان می شود از اینرو با تأمین دقیق مواد مغذی مورد نیاز، از بیش فراهمی مواد مغذی به ویژه اسیدهای آمینه و ترکیبات نیتروژن دار و آلودگی های زیست محیطی ناشی از آن جلوگیری خواهد شد.
شکل1- اثرات تغذیه چند مرحله ای بر احتیاجات پروتئین
عملکرد کنسانتره های چند مرحله ای
با توجه به کوتاه بودن طول دوره پرورش جوجه گوشتی برای دستیابی به بازده اقتصادی نرخ رشد باید ترکیب متعادلی از مواد مغذی ضروری برای رشد فراهم شود، در کنسانتره های چند مرحله ای با مدیریت سطح کنسانتره و فرمولاسیون صحیح جیره امکان مدیریت تغذیه با توجه به شرایط مختلف امکان پذیر می شود. بعنوان مثال با توجه به اینکه منابع پروتئین خام (نظیر کنجاله سویا و...) از اجزای گران قیمت و پر هزینه جیره های طیور محسوب می شوند، کاهش سطح پروتئین خام جیره ها طی دوره پرورش تا جایی که به سطح مطلوب اسیدهای آمینه ضروری و محدود کننده رشد آسیب وارد نشود نقش مؤثری در کاهش هزینه های خوراک (که 60 تا 70 درصد هزینه های پرورش را تشکیل می دهد) ایفا می کند. هم چنین کاهش سطح پروتئین خام از آلودگی زیست محیطی ناشی از افزایش دفع نیتروژن با منشأ داخلی (اندوژنوس) که در اثر استفاده از جیره هایی با سطح پروتئین بالا ایجاد می شود جلوگیری می کند در کنسانتره چند مرحله ای سطح پروتئین جیره با توجه به سطح نیاز در مراحل مختلف، میزان مصرف خوراک، نسبت های میان مواد مغذی و ... تأمین می گردد.
چنانچه در منحنی زیر نشان داده شده در کنسانتره های چند مرحله ای، با تأمین دقیق احتیاجات مواد مغذی بر اساس مراحل مختلف دوره پرورش امکان مدیریت اقتصادی جیره ها فراهم می گردد و زمانی که نتایج این روش در بلند مدت مقایسه شود، سود بخشی و بهره وری اقتصادی حاصل از آن بسیار چشمگیر است.
شکل3 ) منحنی اقتصادی تامین مواد مغذی
دستورالعمل
- ارزش ماتریکس آنزیمی فقط برای عنصر فسفر لحاظ شده و به دلیل کیفیت بسیار متغیر مواد اولیه (ذرت، سویا و ...) در جیره غذایی و جلوگیری از ایجاد کمبود تغذیه‌ای روی سایر مواد مغذی (انرژی، اسیدهای آمینه و ...) اعمال نگردیده است.
- با توجه به نقش مهم آب مصرفی در پرورش طیور می‌بایست کیفیت آن از لحاظ آلودگی میکروبی، خواص شیمیایی و املاح مورد بررسی قرار گیرد.
- دستیابی به عملکرد استاندارد پرورش، با کیفیت مطلوب مواد اولیه و فرآیند صحیح تولید دان با رعایت جیره‌های پیشنهادی میسر می‌باشد.
- با توجه به بالانس تخصصی جیره‌های پیشنهادی بر اساس آخرین نیاز نژاد رأس، خواهشمند است از هرگونه تغییر در جیره‌ها یا افزودن مواد اولیه نامطلوب اجتناب نمایید.
- در صورت استفاده از کنسانتره‌های کم نمک یا بدون نمک، مقدار نمک مصرفی در جیره‌های غذایی بر اساس نتیجه آزمایش شیمیایی رایگان آب مرغداری، توسط کارشناسان خدمات تخصصی کاسپین دانه مشخص می‌گردد.